स्वभावाला औषध नसते’, असं म्हणतात…पण औषधपाणी करण्याआधी मुळात हा स्वभावच जाणून घेता आला तर !स्वतःच्या आणि इतरांच्या स्वभावाचे हे कंगोरे कसे बरे जाणून घेता येतील, याचा शोध घेत असताना, असे लक्षात आले की मुळात हा सर्व भाग मानसशास्त्राच्या प्रांतात येतो. मी स्वतः तत्त्वज्ञानाची विद्यार्थीनी आणि प्राध्यापिका असल्यामुळे मानसशास्त्राचा हा प्रांत माझ्यासाठी अनोळखी नव्हता.परंतु मानसशास्त्राची खोली
सूर्यनारायणाच्या परिवर्तनाचा विचार संक्रांतीमध्ये केला जातो. मात्र, मनाच्या परिवर्तनाच्या दृष्टीनेदेखील ह्या संक्रांतीचा एक वेगळा विचार आपण करू शकतो. रुपारेल महाविद्यालयाचे तत्कालीन प्राध्यापक श्री. केशव विष्णू बेलसरे सर (तर्कशास्त्र, तत्वज्ञान, मानसशास्त्र ह्या तीनही विषयातील प्रचंड अभ्यास) हे एका संक्रांतीला त्यांचे गुरु गोंदवलेकर महाराज ह्यांच्याशी काही विषयावर चर्चा करत होते. तेव्हा गोंदवलेकर महाराज फार मार्मिकपणे म्हणाले:
Holi is recognized as a festival of colours but it holds a unique significance in the state of Maharashtra. There is a folk tale about this festival of “shimga” as identified in the countryside. Once there was a monster named Hiranyakashipu residing in the monster Clan. He had a superiority complex and loathed the Gods.
होळी हा देशभर रंगांचा सण म्हणून ओळखला जात असला तरी महाराष्ट्रात त्याचे महत्त्व वेगळे आहे. ग्रामीण भागात शिमगा या नावाने ओळखला जाणार्‍या सणामागे एक आख्यायिका आहे. पूर्वी राक्षसकुळात हिरण्यकश्यपू नावाचा राक्षस होता. तो स्वत:ला श्रेष्ठ समजत असे. देवतांविषयी त्याला अतिशय तिरस्कार होता. त्याला प्रल्हाद नावाचा मुलगा होता. प्रल्हाद बालपणापासून विष्णूचा (नारायणाचा) परमभक्त होता. प्रल्हाद दिवस-रात्र
28th Dec. 2019 शनिवारी संध्याकाळी, ‘मुक्तांगण पुनर्वसनच्या पाठपुरावा ( Muktangan rehabilitation follow-up centre) केंद्रात, नासिक येथे चर्चा करण्यासाठी निमंत्रण होते. अमर ने, जो मुक्तांगण येथे समुपदेशक या नात्याने कार्यरत आहे, सांगितल्यानुसार ५.३० ला पोचलो. तोही तेव्हाच तेथे पोचला. मुख्य कार्यक्रम सुरु होण्यास अजून थोडा अवधी होता. वेळेच्या आधी अनेक मुक्तांगण मित्र आणि त्यांच्या सहचारिणी तिथे
भारतीय तद्वज्ञानामध्ये अर्थात भारतीय आध्यात्मिक परंपरेमध्ये योगाला अनन्यसाधारण असे महत्व आहे. योगाचा विचार करताना प्रथमतः केवळ आसनांचा विचार केला जातो परंतु मानसशास्त्राच्या दृष्टिकोनातून विचार केल्यास योग हे आसनांच्याही पलीकडे आहे. आसनांमुळे आपण शरीरावर नियंत्रण आणू शकतो किंवा शरीराचे नियमन अधिक चांगल्या प्रकारे करू शकतो.(उदा. आहार, विहार, निद्रा इत्यादी ). त्यामुळेच शरीर आणि मन यातील दुवा
आज दिव्यांची आमावस्या. काही जणांसाठी ती ‘गटारी’ आमावस्या. प्रश्न पडला कि आपल्या परंपरेमध्ये दिव्यांचे असे काय महत्व आहे कि जेणे करून त्यांची पूजा केली जाते? आणि ती सुद्धा आमावस्येला ! हे केवळ धार्मिकता म्हणून आहे? श्रद्धा म्हणून आहे?? कि एखादे तत्त्वचिंतन आहे? मानसशास्त्राचा अभ्यासक म्हणून जे सुचलं ते मांडायचा प्रयत्न करतोय. अंधारातून प्रकाशाकडे जाण्यासाठी “दिवे”